شریح بن هانی حارثی
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | ابوالمقدام شریح بن هانی حارثی مذحجی کوفی |
| لقب | ابوالمقدام کوفی |
| خویشاوندان | هانی بن یزید الحارثی |
| وفات | ۷۸ق ، سیستان |
| مشخصات دینی | |
| از یاران | امام علی(ع) |
| فعالیت‌ها | از فرماندهان امام علی(ع) در جنگ جمل، صفین و نهروان |
شُرَیْح بْن هانی حارثی مَذْحَجی کوفی (درگذشت ۷۸ق)، از تابعین و فرماندهان امام علی(ع) در جنگ‌های جمل، صفین و نهروان است. شریح در ماجرای حکمیت حضور داشت. وی در منابع رجالی توثیق شده است.
پدرش، هانی بن یزید الحارثی بود، پیامبر(ص) به اعتبار فرزند بزرگش شریح، او را ابوالشریح خواند. شریح ۱۲۰ سال عمر کرد و در ۷۸ق در نبرد سیستان کشته شد.
برخی، ابوالمقدام را در شمار صحابه آورده‌اند اما به گفتۀ بیشتر سیره‌نویسان او زمان پیامبر را درک کرده اما به دیدار آن حضرت نرسیده است. ابن سعد او را در شمار تابعین کوفه ذکر کرده است.
ابوالمقدام، از فرماندهان امیرالمؤمنین (ع) در جنگ‌های جمل، صفین و نهروان بود. نامه‌ای از حضرت علی (ع) خطاب به او در نهج البلاغه آمده است. او در ماجرای حکمیت به ابوموسی اشعری هشدارهایی داد. پس از حکمیت نیز، با عمرو بن عاص به دلیل اینکه ابوموسی اشعری را فریب داده بود درگیر شد و او را تازیانه زد.
ابن اثیر او را در شمار شاهدان علیه حجر بن عدی آورده‌است، اما شریح شهادت خود را انکار می‌کرد و در نامه‌ای به معاویه، آن را ساخته و پرداختۀ زیاد بن ابیه دانست.
شریح، از پدرش، حضرت علی(ع)، عایشه، سعد، عمر، بلال و ابوهریره روایت کرده است. قاسم بن مخیمرة، حکم بن عتیبة، مقاتل بن بشیر، حبیب بن ابی ثابت، یونس بن ابی اسحاق، شعبی، و دو فرزندش مقدام و محمد، از او روایت کرده‌اند. نسایی و ابن معین او را ثقه دانسته‌اند، ابن حبان او را در شمار ثقات آورده است. عبدالله بن مخیمرة دربارۀ او گفته است:
- ما رَاَیْتُ اَفْضَل مِنْه (ترجمه: با فضیلت‌تر از او ندیدم).
پانویس
- ↑ ابن حجر، الاصابة، ج۳، ص۳۰۸؛ إمتاع الأسماع، ج۲، ص۲۷۸؛ الاستیعاب، ج۴، ص۱۶۸۸؛ اسدالغابه، ج۴، ص۳۰۴
- ↑ دینوری، ص۲۴۱، پانویس، به نقل از، ابن اثیر، اسدالغابه، ج۲، ص۳۹۶
- ↑ تاریخ سیستان، ص۱۱۰؛ شذرات الذهب،ج۱، ص۳۲۳؛ ذهبی، ج۵، ص۳۳۶، ۴۲۵
- ↑ دینوری، ص۲۴۱، پانویس، به نقل از، ابن اثیر، اسدالغابه، ج۲، ص۳۹۶
- ↑ ابن حجر، الاصابة، ج۳، ص۳۰۸؛ ابن حجر، التهذیب..، ج۴، ص۲۹۰
- ↑ ابن حجر، التهذیب، ج۴، ص۲۹۰
- ↑ دینوری، ص۲۰۶، ۲۰۸، ۲۴۱؛ ابن قتیبه، ص۱۳۵؛ طبری، ج۴، ص۵۶۵؛ الغارات، ص۵۵۰
- ↑ الغارات، ۴۴۲
- ↑ ابن قتیبه دینوری، ص۱۶۲؛ ذهبی، ج۵، ص۴۲۴؛ تاریخ ابن‌خلدون، ج۱، ص۶۲۷.
- ↑ اخبار الطوال، ص۲۴۶؛ الکامل، ج۱۰، ص۱۲۸؛ مروج الذهب، ج۱، ص۷۵۷؛ الفتوح، ص۷۰۱
- ↑ الکامل، ج۱۱، ص۲۱
- ↑ الکامل، ج۱۱، ص۲۱؛ طبری، ج۵، ص۲۷۰
- ↑ ثقفی کوفی، ص۳۰۱
- ↑ الغارات، ۴۴۳
- ↑ ذهبی، ج۵، ص۴۲۴
- ↑ ابن حجر، التهذیب، ج۴، ص۲۹۰
- ↑ ابن حجر، التهذیب، ج۴، ص۲۹۱
منابع
- ابو حنیفه احمد بن داود دینوری، اخبار الطوال، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران، نشر نی، چاپ چهارم، ۱۳۷۱ش.
- امامت و سیاست (تاریخ خلفاء)، ابن قتیبة دینوری، ترجمه سید ناصر طباطبایی، تهران، ققنوس، ۱۳۸۰ش.
- مؤلف مجهول، تاریخ سیستان، تحقیق ملک الشعرای بهار، تهران، کلاله خاور، چاپ دوم، ۱۳۶۶ش.
- أبو جعفر محمد بن جریر الطبری، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد أبو الفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، ط الثانیة، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
- شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، ابن العماد شهاب الدین ابو الفلاح عبد الحی بن احمد العکری الحنبلی الدمشقی، تحقیق الأرناؤوط، دمشق - بیروت، دار ابن کثیر، ط الأولی، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.
- ابواسحاق ابراهیم بن محمد ثقفی کوفی، الغارات و شرح حال اعلام آن، ترجمه عزیز الله عطاردی، انتشارات عطارد، ۱۳۷۳ش.
- شمس الدین محمد بن احمد الذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام، تحقیق عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دارالکتاب العربی، ط الثانیة، ۱۴۱۳ق/۱۹۹۳م.
- احمد بن علی بن حجر العسقلانی، الإصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق عادل احمد عبد الموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیة، ط الأولی، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م.
- احمد بن علی بن حجر العسقلانی، التهذیب التهذیب، دارالفکر،ط الاولی، بیروت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م.
- عزالدین علی بن اثیر، کامل تاریخ بزرگ اسلام و ایران، ترجمه ابو القاسم حالت و عباس خلیلی، تهران، مؤسسه مطبوعاتی علمی، ۱۳۷۱ش.
- ابن خلدون، العبر تاریخ، ترجمه عبد المحمد آیتی، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چ‌اول، ۱۳۶۳ش.
- أبوجعفر محمد بن جریر الطبری، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد أبو الفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، ط الثانیة، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
- تقی الدین أحمد بن علی المقریزی، إمتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، تحقیق محمد عبد الحمید النمیسی، بیروت،دار الکتب العلمیة، ط الأولی، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م.
- ابن اعثم کوفی، الفتوح، ترجمه محمد بن احمد مستوفی هروی، تحقیق غلامرضا طباطبائی مجد، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۷۲ش.
- أبوالحسن علی بن الحسین مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، ترجمه ابو القاسم پاینده، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، چ پنجم، ۱۳۷۴ش.